De herdenking op de Dam van vorig jaar was indrukwekkend. Het was een 4 mei die velen zich nog lang zullen herinneren. Het lege plein, de eenzame sprekers. Wie had toen gedacht dat we de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog ook dit jaar op afstand van elkaar moeten herdenken. Iedereen had het graag anders gezien, maar het belangrijkste is dat we op 4 mei stil zijn en stil staan bij wat vrijheid kost en dat zij niet vanzelfsprekend is.
Begin dit jaar sprak ik voor mijn werk met Trudy Mooren, zij werkt als psycholoog bij Arq Centrum ’45, waar ze onder meer onderzoek doet naar de waarde van herdenken. “Het ritueel op 4 mei, inclusief de twee minuten stilte, raakt nog steeds alle generaties. Het maakt indruk en roept emoties op. Mensen voelen zich na afloop verbonden”, vertelde zij. Daar moest ik aan denken toen wij de vraag kregen of we dit jaar als Amnesty International weer bloemen willen leggen bij het monument in de Prinsentuin. Het is precies waarom wij het zo waardevol vinden om deel te mogen nemen aan dit ritueel.
De herdenking op 4 mei is ieder jaar anders. Het ritueel verandert mee met wie het uitvoeren en wie het beleven. Dat doet aan de kracht niets af. Voor sommigen komen in die 2 minuten stilte herinneringen van lang geleden boven. Meer dan 75 jaar inmiddels. Voor anderen is de oorlog dichterbij. Omdat ze zich als militair in een ander land hebben ingezet voor vrede en vrijheid. Of omdat ze een oorlog zijn ontvlucht. De stilte biedt ruimte aan alle verhalen. Ook dat doet aan de kracht van het ritueel niets af. Hopelijk versterkt het juist de verbinding.
Wij leggen op 4 mei bloemen bij het monument ter nagedachtenis aan alle slachtoffers van oorlog en geweld. En in het bijzonder aan de mensen die slachtoffer zijn omdat ze zich hebben verzet tegen de onderdrukking en mensenrechtenschendingen die inherent zijn aan oorlog.